دعا نوعی درخواست و ابراز نیاز از خداوند متعال است، چنان که پروردگار در قرآن کریم می فرماید:«یَا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ»؛ ای مردم، شما به خدا نیازمندید، و خداست که بی نیاز ستوده است.
در آیه ای دیگر می فرماید:«وَاللَّهُ الْغَنِیُّ وَأَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ»؛ خداوند بی نیاز و شما نیازمندید.
انسانی که این حقیقت (فقر محض) را درک کند و خود را محدود و سرتاپا نیاز ببیند، و از سوی دیگر، بفهمد که پروردگار بی همتا، بخشنده، مهربان و غنی است، به ضرورت دعا پی می برد و با افتخار و سربلندی، دست نیاز به آستان کبریایی او بلند می کند. او از ذات بی همتای الهی مدد می طلبد و این مسئله را برای خود و هم نوعانش ضروری می داند.بنابراین، امامان(علیهم السلام) که به این حقیقت، معرفت کامل دارند و عجز و فقر خود را بیشتر احساس می کنند، از همة انسان ها بیشتر «دعا» می کردند. آنان با وجود بی نیازی، خود را فقیر محض معرفی می نمودند. امام حسین(علیه السلام)، در دعای عرفه خود را این گونه معرفی می فرماید:الهی انا الفقیر فی غنای و کیف لا اکون فقیراً فی فقری؛ خدایا، من در حال بی نیازی، فقیر هستم و چگونه در حال فقر، نیازمند و فقیر نباشم!بنابراین، هرکس این ضرورت را احساس نکند و در برابر آفریننده بپندارد که ثروت مند و بی نیاز است، قطعاً در برهوت طغیان سقوط می کند. خداوند متعال که خالق همة موجودات است و به نظام وجودی انسان کاملاً آگاهی دارد، در این خصوص می فرماید:
«کَلَّا إِنَّ الْإِنسَانَ لَیَطْغَی أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَى»؛ به درستی که انسان سرکشی می کند همین که خود را بی نیاز پندارد.معصومان(علیهم السلام)، امام و پیشوای انسان ها، برای رسیدن به مقصد الهی تعیین و معرفی شده اند. آنان علاوه بر سیره عملی، احادیث گران بهایی نیز در ضرورت، فضایل، آثار و... دعا برای انسان ها به یادگار گذاشته اند. در این میان، ادعیه و زیارات مخصوص به امام مهدی(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) جایگاه ویژه ای دارند. کثرت این دعاها در میان گنجینة ادعیه، به ضرورت دعا برای امام زمان(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) اشاره می نماید.با وجود آن که اساسی ترین نیاز هر انسان، امام و حجت الهی است، و بحث «اضطرار به حجت» شکوفاترین بحث و بخش دین به شمار می آید، آیا می توان دعا برای وجود نازنین امام عصر(عجّل الله تعالی فرجه الشریف) و واسطه فیض الهی را ضروری ندانست؟در میان نیازهای انسان، نیاز به امام اساسی ترین مسئله است. از نظر عقلی مهم ترین نیاز، ضرورت جدی تری نیز دارد. بنابراین، دعا برای امام ضروری ترین دعاهاست.